Wyrok SN z dnia 25 lutego 2020 r., sygn. II PK 171/18

Pracownik zatrudniony za granicą na budowie może uzgodnić z pracodawcą prawo do diet na koszty pobytu (wyżywienia), odwołując się do regulacji z art. 77⁵ k.p. Strony nie mogą się umówić, że praca będzie podróżą służbową, gdyż nie mogą zmienić przepisów o podróży służbowej. Z regulacji tych nie wynika natomiast zakaz delegowania pracownika niemającego charakteru podróży służbowej. W szczególności takim delegowaniem niebędącym podróżą służbową jest podjęcie się przez pracownika podróży połączonej z wykonywaniem określonej pracy na podstawie porozumienia zawartego z pracodawcą. Czym innym jest zatem porozumienie, którego celem jest kompensata zwiększonych kosztów pobytu i pracy za granicą. Umowy takiej nie można wykluczyć, gdyż nie sprzeciwiają się jej zasady prawa pracy.

Gazeta Prawna nr 13/2021

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Piotr Prusinowski

SSN Krzysztof Rączka

w sprawie z powództwa M. A. przeciwko P. W. prowadzącemu pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą U. z siedzibą w R. o diety z tytułu podróży służbowych, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 25 lutego 2020 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 26 marca 2018 r., sygn. akt VIII Pa (...),

uchyla zaskarżony wyrok w punktach 1 i 3 i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w P. do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w L. wyrokiem z 6 października 2017 r. uwzględnił powództwo M. A. o diety i zasądził od pozwanego pracodawcy P. W. 8.209 euro z odsetkami od poszczególnych kwot.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód był pracownikiem pozwanego zatrudnionym do wykonywania prac dekarsko-budowalnych. Jako miejsce pracy wskazano siedzibę firmy pozwanego - R.. Poza wynagrodzeniem strony przyjęły, iż za pracę wykonywaną poza miejscowością, w której mieści się firma, pracodawca wypłacać będzie pracownikowi diety, zgodnie z postanowieniami Kodeksu pracy - art. 77⁵ k.p. Pozwany delegował pracowników, w tym powoda, do pracy na terenie Belgii, gdzie wykonywali prace dekarskie, zlecane przez belgijskich kontrahentów. Powód pracował tam w okresach: od 11 kwietnia do 10 maja, od 13 maja do 11 lipca, od 15 lipca do 14 sierpnia, od 19 sierpnia do 18 września oraz od 23 września do 12 października 2013 r. Wynagrodzenie było akordowe i osoby zatrudnione wykonywały obowiązki w dwuosobowych brygadach. Powód otrzymywał wynagrodzenia na rachunek w kraju. Na jego rachunek dokonywane były również przelewy wynagrodzeń za pracę innych pracowników pozwanego. Z wynagrodzenia pozwany potrącał koszty wynajmu mieszkań na terenie Belgii oraz koszty zakupu paliwa do samochodów, którymi poruszali się zatrudnieni. Powód został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, którym podlegał od 11 kwietnia 2013 r. do 30 kwietnia 2014 r. Od 14 października 2013 r. do 16 kwietnia 2014 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby. Pozwany podał kwotę 417,42 zł jako podstawę składek na ubezpieczenie za powoda w miesiącu lipcu, przy czym wskazał, że od 7 do 31 lipca 2013 r. powód miał korzystać z urlopu bezpłatnego.

Sąd Rejonowy zasądził roszczenie na podstawie art. 77 § 1, § 3 oraz § 4 k.p., a także rozporządzenia z 29 stycznia 2013 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Powód świadczył pracę poza miejscowością, w której siedzibę miał zakład pracy prowadzony przez pozwanego. Został delegowany do pracy w Belgii i z tego tytułu przysługiwało mu uprawnienie do uzyskania diet za podróże służbowe i to w wysokości wynikającej z powołanego rozporządzenia wykonawczego, czyli 48 euro za dobę. Spornym było w jakim czasie powód świadczył pracę, a także kiedy korzystał z urlopu bądź przerw od pracy i przebywał na terenie Polski, w związku z czym za ten okres świadczenie w postaci diety nie przysługiwało oraz czy pracodawca w ogóle wypłacał powodowi świadczenia w postaci diet. Sąd nie przyznał racji pozwanemu, że powód miał urlop bezpłatny od 5 do 28 lipca 2013 r. Powód miał prawo do diet za 171 dni w okresie od 11 kwietnia do 12 października 2013 r. Pozwany nie przedłożył dokumentacji płacowej powoda, z której wynikałoby, za jakie okresy i w jakiej wysokości wynagrodzenie jak też inne należności powodowi wypłacił. Pracodawca nie wykazał, iżby powodowi wypłacono w ogóle należności z tytułu diet. Z przedłożonych wyciągów z jego rachunku bankowego nie wynika, aby dokonywał na rzecz powoda w okresie dziesiątego dnia miesiąca przelewów innych środków, które mogły stanowić wynagrodzenia za pracę wypłacane obok diet.