W Szwecji równanie szans doprowadziło do segregacji pacjentów w szpitalach. W Stanach przyczyniło się do rozpadu czarnych rodzin. W Wielkiej Brytanii – do powstania całej warstwy ludzi żyjących z państwowych benefitów. Twórcom takich rozwiązań zawsze przyświecają szczytne cele. Patrząc na efekty, nie sposób jednak zapomnieć, co o dobrych chęciach mówi ludowa mądrość.

Socjologowie z Uniwersytetu Łódzkiego przedstawili w listopadzie raport dotyczący stanu polskiej rodziny. Wyniki ich badań okazały się miażdżące dla tradycyjnego modelu – są powiaty, w których połowa dzieci rodzi się poza małżeństwem. Średnia dla Polski to zaś 22 proc. takich narodzin – co piąte dziecko przychodzi tak na świat w mieście i co czwarte na wsi. Zwycięstwo liberalnych światopoglądowo młodych, wykształconych i z wielkich ośrodków? Wyniki łódzkich badań kuszą, by je odtrąbić, ale socjologowie przestrzegają przed prostymi osądami. Z jednej strony badacze zauważają bowiem rozpad systemu, w którym seks i prokreacja były z małżeństwem nierozerwalnie związane łańcuchem obyczajów, i pokazują, że tam, gdzie konserwatywne wartości są silne, skala pozamałżeńskich urodzeń jest mniejsza. Z drugiej jednak dostrzegają, że przemiany obyczajowe nie są jedyną odpowiedzią – wśród tych, którzy decydują się na dziecko bez formalnego związku, istotną grupę stanowią ludzie słabo wykształceni o niestabilnych dochodach. Czyli po prostu biedni. Tacy, dla których choćby niewysoki zasiłek (77 zł miesięcznie na każde dziecko do 5. roku życia, 106 zł na dziecko powyżej 5. roku życia i 115 zł na dziecko powyżej 18. roku życia) może być istotną pozycją w domowym budżecie. Badania Eurostatu prowadzone w 2010 r. pokazały, że ta grupa nie jest wcale taka mała – zagrożeni wykluczeniem społecznym lub biedą to kategoria obejmująca nawet 27,8 proc. Polaków.