Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe

Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich

Istota odpowiedzialności osób trzecich

Szczególne uprzywilejowanie wierzytelności publicznoprawnych z tytułu zobowiązań podatkowych powoduje, iż odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podmiotów zobowiązanych może być przeniesiona także na wskazane w rozdziale 15 działu III Ordynacji podatkowej osoby trzecie. Instytucja odpowiedzialności osoby trzeciej nie wynika z obowiązku podatkowego tej osoby, jest to przykład wynikającej z ustawy odpowiedzialności za dług cudzy. Odpowiedzialność osób trzecich wynika przede wszystkim ze związku z podmiotem lub przedmiotem opodatkowania.

Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich powstaje nie w trakcie kształtowania stosunku zobowiązaniowego, jak w przypadku odpowiedzialności osobistej podatnika, płatnika i inkasenta, dopiero na etapie jego realizacji.

Powstanie odpowiedzialności osoby trzeciej ma miejsce tylko w razie niewywiązania się podatnika – w całości lub w części – z jego osobistego obowiązku świadczenia (por. A. Olesińska, Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe, Dom Organizatora, Toruń 1996). Nie zmienia jednak dotychczasowej sytuacji podatnika jako dłużnika podatkowego, a jedynie poszerza krąg podmiotów, od których organ podatkowy może dochodzić należności (patrz też W. Wepsięć, Odpowiedzialność podatkowa członków rodziny podatnika, Finanse 1964, nr 9, s. 22).

Zaspokojenie roszczeń podatkowych z majątku osób trzecich powoduje, iż ciężar podatkowy w istocie poniesie podmiot, z którym ustawa podatkowa nie wiąże obowiązku podatkowego. Dlatego też zaspokojenie się wierzyciela podatkowego z majątku osoby trzeciej może mieć miejsce wyjątkowo wtedy, gdy nie ma możliwości zaspokojenia z majątku podatnika. Potwierdza to art. 108 § 3 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej może być wszczęta dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku podatnika okazała się w całości lub w części bezskuteczna.