Interpretacja indywidualna z dnia 29 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.6.2024.1.APR

Zastosowanie zwolnienia od podatku VAT do świadczonych usług obsługi prawnej, świadczonych na podstawie umowy zawartej z ZASI, będącym zewnętrznie zarządzającym ASI.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 22 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych przez Panią usług. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą, na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Jest Pani zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Przedmiotem Pani przeważającej działalności gospodarczej jest działalność prawnicza (PKD 69.10.Z). Przedmiotem Pani pozostałej działalności gospodarczej jest także pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (70.22.Z).

W ramach prowadzonej działalności świadczy Pani usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu oraz opiniowaniu umów, reprezentacji klientów w negocjacjach, przeprowadzaniu badań due diligence.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarła Pani umowę na prowadzenie obsługi prawnej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą alternatywną spółką inwestycyjną (dalej jako: „ASI”) mającą siedzibę w Polsce. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą zawarła Pani umowę na prowadzenie obsługi prawnej jest jednocześnie podmiotem zarządzającym ASI, jako wewnętrznie zarządzający (dalej jako: „ZASI”), o którym mowa w art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej jako: „ustawa o funduszach”).

Wynika to z faktu, że zgodnie z art. 8a ust. 2 pkt 1 w zw. z 8b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy o funduszach, zarządzającym alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadzącej działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI. Z uwagi na powyższe każde odniesienie do ZASI należy interpretować jako odniesienie do ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 2 w zw. z art. 70zb ust. 1 ustawy o funduszach wyłącznym przedmiotem działalności ASI jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Decyzje o sposobie działania ASI, w tym lokowaniu zgromadzonych aktywów podejmowane są przez ZASI, zgodnie z przepisami prawa, zgodnie z umową spółki oraz tak, aby osiągnąć maksymalną wartość zgromadzonych aktywów. ZASI jest podmiotem wpisanym do rejestru zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego zgodnie z ustawą o funduszach.

W ramach zarządzania, ZASI realizuje na rzecz ASI czynności o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym polegające w szczególności na:

1. przygotowywaniu umów, dokumentów korporacyjnych związanych z funkcjonowaniem;

2. przygotowywanie dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);

3. przygotowywanie umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;

4. przygotowywanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;

5. weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;

6. zapewnianie zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;

7. uprawnienie do zgłaszania ASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych z inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;

8. przeprowadzanie badania prawnego (badanie due diligence) przed zakupem lub sprzedażą aktywów przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ASI;

9.opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI;

10.doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI.

Część zadań, składających się na czynność zarządzania ASI, ZASI wykonuje korzystając z Pani usług. W ramach usług obsługi prawnej świadczonych na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, wykonuje Pani następujące czynności:

1.przygotowywania umów, dokumentów korporacyjnych związanych z funkcjonowaniem ASI;

2.przygotowywanie dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);

3.przygotowywanie umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;

4.przygotowywanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;

5.weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;

6.zapewnianie zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;

7. uprawnienie do zgłaszania ASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych z inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;

8. przeprowadzanie badania prawnego (badanie due diligence) przed zakupem lub sprzedażą aktywów przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ASI;

9. opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI;

10.doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI.

Usługi świadczone przez Panią stanowią zatem odrębną całość, a także spełniają szczególne i istotne funkcje dla całej działalności ZASI, w konsekwencji czego mają realny i kluczowy wpływ na funkcjonowanie ASI. Wskazane usługi są świadczone na rzecz ZASI przez Panią i stanowią kompleksowe świadczenie w zakresie czynności obsługi i doradztwa prawnego związanej z zarządzaniem ASI.

Pytanie

Czy przedstawione w stanie faktycznym usługi świadczone przez Panią na rzecz ZASI (będącego wewnętrznie zarządzającym ASI) korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT?

Pani pytaniem objęte są wyłącznie te usługi, które spółka świadczy na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, a zatem usługi obsługi prawnej związanej bezpośrednio z działalnością zarządzającego ASI oraz alternatywnej spółki inwestycyjnej. Pytanie o zwolnienie z podatku VAT nie dotyczy pozostałej działalności Spółki, jaką jest świadczenie usług obsługi prawnej na rzecz innych podmiotów (niebędących funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi ani podmiotami zarządzającymi takimi funduszami).

Pani stanowisko w sprawie

Usługi prawne świadczone przez Panią na rzecz ZASI, a dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2), będą zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

Zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, zwalnia się od opodatkowania podatkiem VAT usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch kryteriów:

1.przedmiotowego zgodnie, z którym świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2.podmiotowego zgodnie z którym, ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Co do warunku przedmiotowego określonego w punkcie 1, należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi transpozycję do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L z 2006 r. nr 347/1 z późn. zm.), zgodnie z którym, zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie (dalej jako: „Dyrektywa VAT”).

Zgodnie z Załącznikiem I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U.UE. L 174/1) (dalej jako: „AIFMD”) zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi polega na:

1.zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

2.zarządzaniu ryzykiem;

3.administrowaniu, tj.: obsłudze prawnej i usługach w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami; obsłudze zapytań klientów; wycenie i wyznaczaniu ceny (w tym zeznania podatkowe); monitorowaniu przestrzegania uregulowań; podziale dochodu; emisji i umarzaniu jednostek uczestnictwa i udziałów; ustaleń umownych, w tym wysyłania świadectw; przechowywania ksiąg;

4.wprowadzaniu do obrotu;

5.innej działalności związanej z aktywami, usługach niezbędnych do wypełniania funkcji powierniczej TFI, zarządzaniu infrastrukturą, działalności w zakresie administrowania nieruchomościami, poradami dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, poradach i usługach związanych z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i innymi usługami związanymi z zarządzaniem funduszami oraz spółkami i innymi aktywami.

Dalszego objaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” dostarcza ugruntowane orzecznictwo TSUE, w szczególności:

1.C‑169/04 Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise, w ramach którego TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami;

2.C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH, w ramach którego TSUE doprecyzował uprzednio wyrażone stanowisko wskazując dodatkowo, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

3.C-595/13 Staatssecretaris van Financien przeciwko Fiscale Eenheid X NV cs, w którym TSUE wskazał dodatkowo, że pod pojęciem zarządzania rozumieć należy również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów.

Mając na uwadze powyższe, na pojęcie „zarządzania funduszami” składa się zatem szereg czynności wykonywanych również przez podmioty inne niż podmioty zarządzające funduszami. Jednakże kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności „zarządzania funduszem” jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Nie ma żadnych wątpliwości, że do takich usług należą usługi obsługi prawnej. Drugim z kolei warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Z brzmienia art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, ustawodawca polski zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe. Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2. W związku z powyższym, należy stwierdzić, że dla możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie ma zatem znaczenia czy czynności zarządzania wykonywane są na rzecz funduszy inwestycyjnych, czy też alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a w konsekwencji także alternatywnych spółek inwestycyjnych, będących rodzajem alternatywnych funduszy inwestycyjnych zarządzanych zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie w przypadku ASI. Nie ma bowiem podstaw do różnicowania ASI w tym zakresie z perspektywy zwolnienia, o którym mowa w niniejszym wniosku.

W odniesieniu do powyższego, w kontekście opisu zdarzenia przedstawionego w niniejszym wniosku, wskazuje Pani, że w odniesieniu do czynności, jakie wykonuje Pani na rzecz ZASI na podstawie zawartej umowy, wszystkie przedstawione powyżej kryteria zostają spełnione, a zatem w pełni uzasadniony jest Pani pogląd, iż zasadnym jest zastosowanie do tych czynności zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Podsumowując, w pierwszej kolejności wskazuje Pani, że opisane w opisie stanu faktycznego czynności podejmowane przez Panią na rzecz ZASI zostały zawarte w załączniku nr I do AIFMD, konstytuującego katalog usług z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Usługi świadczone na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI) polegają bowiem na kompleksowej obsłudze prawnej ASI oraz realizowanych inwestycji. Pani usługi stanowią zatem zespół powiązanych ze sobą czynności, których zakres oraz cel jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania inwestycjami ASI — odnoszą się bowiem do kluczowego elementu jej aktywności w ramach podejmowanego procesu inwestycyjnego, jakim jest sporządzanie dokumentacji prawnej w związku z inwestycjami, badaniem due dilligence zbywanych lub nabywanych przez ASI aktywów czy czynnościami podejmowanymi w toku negocjacji transakcji dotyczących aktywów ASI.

Po drugie, są to niewątpliwie czynności stanowiące dającą się wyodrębnić całość, a także pełnią one specyficzne i istotne funkcje w kontekście działalności ASI — odnoszą się bowiem do kluczowego aspektu jej działalności, jakim jest podejmowanie i realizacja procesu inwestycyjnego. Podkreślenia wymaga, że bez czynności wykonywanych przez Panią, ZASI nie byłyby w stanie realizować czynności zarządzania ASI, bowiem czynności polegające na opracowywaniu umów inwestycyjnych, negocjowaniu umów, identyfikacji ryzyk prawnych związanych z podejmowanymi decyzjami inwestycyjnymi, a w konsekwencji zapewnianie zgodnego z prawem działania ASI, są bezsprzecznie czynnościami istotnymi dla jej funkcjonowania. Trudno bowiem wyobrazić sobie należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej ASI bez każdorazowego analizowania aspektów prawnych poszczególnych decyzji/transakcji oraz ich przygotowywania pod kątem prawnym (np. poprzez przygotowanie odpowiednich umów, przeprowadzenie badania spółki przed jej nabyciem, prowadzenie negocjacji, zapewnienie spełnienia wymogów regulacyjnych). Wsparcie zapewniane przez Panią umożliwia więc ASI skuteczne prawnie pozyskiwanie/zbywanie aktywów, a także realizację oraz ochronę przysługujących jej praw.

Jednocześnie, usługi świadczone przez Panią w oderwaniu od całokształtu procesu zarządzania ASI, nie miałyby dla ZASI znaczenia. Usługi te mają realny wpływ na funkcjonowanie ASI — co więcej, ich realizacja jest niezbędna celem zapewnienia jej prawidłowej działalności. Usługi świadczone przez Panią na podstawie umów zawartych z ZASI należy uznać za specyficzne, gdyż pozostają nierozerwalnie związane z działalnością ASI. Specyfika ta odróżnia ww. usługi od pozostałych usług świadczonych przez Panią na rzecz innych podmiotów, które to pozostałe usługi nie są objęte pytaniem postawionym w ramach niniejszego wniosku. Dodatkowo należy wskazać, że może Pani mieć pośredni, rzeczywisty wpływ na decyzje inwestycyjne podejmowane przez ASI z uwagi na posiadane uprawnienie do zgłaszania ZASI zastrzeżeń w zakresie planowanych inwestycji.

Prezentowane przez Panią stanowisko znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie TSUE oraz sądów administracyjnych, jak również w wydawanych aktualnie przez organy podatkowe interpretacjach indywidualnych, które to interpretacje potwierdzają możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT usług doradztwa, w tym doradztwa prawnego, wykonywanych na rzecz funduszy inwestycyjnych.

Stanowisko takie zostało przedstawione m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

1.z 18 października 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.831.2018.8.KT

2.z 16 maja 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.96.2023.2.MAT

3.z 3 marca 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.6.2023.1.JJ;

4.z 21 września 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.853.2018.9.JS;

5.z 8 czerwca 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.234.2021.1.KM;

6.z 18 czerwca 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.236.2021.1.IG;

7.z 21 stycznia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.671.2019.2.AK;

8.z 21 października 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.374.2019.1.OA;

9.z 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.160.2019.1.RW;

10.z 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.159.2019.1.MJ;

11.z 25 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.7.2019.1.MP;

12.z 13 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDlP4.4012.791.2018.1.AK;

13.z 12 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.764.2018.1.MP.

W związku z powyższym, w Pani ocenie, opisane w przedstawionym stanie faktycznym usługi świadczone przez Panią na podstawie umowy zawartej z ZASI korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT, a Pani zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że zaprezentowane przez niego stanowisko i rozumienie treści przepisów jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) – zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że jest Pani osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą. Jest Pani zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W ramach prowadzonej działalności świadczy Pani usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu oraz opiniowaniu umów, reprezentacji klientów w negocjacjach, przeprowadzaniu badań due diligence.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarła Pani umowę na prowadzenie obsługi prawnej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą alternatywną spółką inwestycyjną (ASI) mającą siedzibę w Polsce. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą zawarła Pani umowę na prowadzenie obsługi prawnej jest jednocześnie podmiotem zarządzającym ASI, jako wewnętrznie zarządzający (ZASI), o którym mowa w art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy o funduszach.

Zgodnie z art. 70a ust. 2 w zw. z art. 70zb ust. 1 ustawy o funduszach wyłącznym przedmiotem działalności ASI jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Decyzje o sposobie działania ASI, w tym lokowaniu zgromadzonych aktywów podejmowane są przez ZASI, zgodnie z przepisami prawa, zgodnie z umową spółki oraz tak, aby osiągnąć maksymalną wartość zgromadzonych aktywów. ZASI jest podmiotem wpisanym do rejestru zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

W ramach usług obsługi prawnej świadczonych na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, wykonuje Pani następujące czynności:

1.przygotowywanie umów, dokumentów korporacyjnych związanych z funkcjonowaniem ASI;

2.przygotowywanie dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);

3.przygotowywanie umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;

4.przygotowywanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;

5.weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;

6.zapewnianie zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;

7.uprawnienie do zgłaszania ASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych w inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;

8.przeprowadzanie badania prawnego (badanie due diligence) przed zakupem lub sprzedażą aktywów przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ASI;

9.opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI;

10.doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI.

Usługi świadczone przez Panią stanowią zatem odrębną całość, a także spełniają szczególne i istotne funkcje dla całej działalności ZASI, w konsekwencji czego mają realny i kluczowy wpływ na funkcjonowanie ASI. Wskazane usługi są świadczone na rzecz ZASI przez Panią i stanowią kompleksowe świadczenie w zakresie czynności obsługi i doradztwa prawnego związanej z zarządzaniem ASI.

Pani wątpliwości dotyczą kwestii, czy przedstawione w stanie faktycznym usługi świadczone przez Panią na rzecz ZASI (będącego wewnętrznie zarządzającym ASI) korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem zadanego przez Panią pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte Dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych Dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do Dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że usługi obsługi prawnej, które świadczy Pani na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisyustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.) – dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 5 u.f.i.:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Jak stanowi art. 2 pkt 7 u.f.i.:

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Według art. 8a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i:

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 70a ust. 2 u.f.i.:

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Według art. 70g ust. 1 u.f.i.:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że zawarła Pani umowę na prowadzenie obsługi prawnej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą alternatywną spółką inwestycyjną (ASI) mającą siedzibę w Polsce. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą zawarła Pani umowę na prowadzenie obsługi prawnej jest jednocześnie podmiotem zarządzającym ASI, jako wewnętrznie zarządzający (ZASI), o którym mowa w art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Z uwagi na powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia usług obsługi prawnej została spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi obsługi prawnej, które świadczy Pani na podstawie umowy zawartej z ZASI, będącym zewnętrznie zarządzającym ASI, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy. W konsekwencji będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Pani stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).