Interpretacja indywidualna z dnia 16 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.548.2018.9.S.BS/AM

Uznanie świadczonych usług za usługi zarządzania.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo:

1) ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 30 sierpnia 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…) 23 października 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 530/19 (data wpływu prawomocnego orzeczenia – 26 października 2023 r.) i

2) stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 sierpnia 2018 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 sierpnia 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zastosowania zwolnienia do usług wyceny wartości aktywów alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz usług periodycznej aktualizacji powyższej wyceny.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”).

Obok dotychczasowej działalności A. sp. z o. o. zamierza rozpocząć świadczenie następujących usług:

• usługi wyceny wartości aktywów alternatywnych spółek inwestycyjnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1355 ze zm. – dalej: „ustawa o funduszach inwestycyjnych”) oraz
• usługi periodycznej aktualizacji powyższej wyceny (dalej łącznie jako: „Usługi ASI”).

Pytanie

Czy w świetle przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego świadczone przez Spółkę Usługi ASI podlegają zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki, świadczone przez nią Usługi ASI podlegają zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Poniżej Spółka przedstawia uzasadnienie swojego stanowiska.

Otrzymane interpretacje

Na wstępie, Spółka zaznacza, iż w 2014 r. otrzymała indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego w odniesieniu do analogicznego pytania dotyczącego zwolnienia od VAT świadczenia usług:

• wyceny wartości aktywów funduszy inwestycyjnych utworzonych i działających na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 146 poz. 1546 ze zm.) oraz
• periodycznej aktualizacji powyższej wyceny (dalej: „Usługi”).

Powyższe interpretacje zostały wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, działającego w imieniu Ministra Finansów. W szczególności, są to:

• interpretacja indywidualna nr (…) z 23 października 2014 r.; oraz
• interpretacja indywidualna nr (…) z 30 października 2014 r. dalej: „Interpretacje”.

Powyższe interpretacje uznały stanowisko przedstawione przez Spółkę we wnioskach za prawidłowe, potwierdzając zasadność stosowania w odniesieniu do Usług zwolnienia od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. Jednocześnie, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Spółki na podstawie art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.

W opinii Spółki, jej stanowisko przedstawione we wnioskach, na podstawie których zostały wydane Interpretacje, znajduje odpowiednie zastosowanie również w odniesieniu do pytania przedstawionego w niniejszym wniosku, dotyczącego Usług ASI.

Podstawy prawne zwolnienia – przepisy unijne

Zwolnienie od VAT dla usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi wynika z przepisów unijnych tj. przepisów Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L 347 z 11 grudnia 2006 r., str. 1 ze zm. – „Dyrektywa 112” – art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 112) zgodnie z którymi: „Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: (...) g) zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.

Należy podkreślić, iż przepisy Dyrektywy 112 nie przewidują możliwości zdefiniowania przez państwa członkowskie pojęcia usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Jedyna swoboda państw członkowskich w zakresie powyższego zwolnienia dotyczy ustalenia zakresu podmiotów uznawanych za specjalne fundusze inwestycyjne.

Podstawy prawne zwolnienia – ustawa o VAT

Ustawa o VAT implementuje powyższe zwolnienie od VAT do polskiego porządku prawnego.

W szczególności, zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT: „Zwalnia się od podatku:

12) usługi zarządzania:

a) Funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b) portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,

c) ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,

d) otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,

e) pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,

f) obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami”.

Spółka zauważa, że treść samego art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT została znowelizowana ustawą z dnia 31 marca 2016 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 615), która weszła w życie 4 czerwca 2016 r.

Powyższa ustawa zmieniająca wprowadziła stosowne przepisy dotyczące alternatywnych funduszy inwestycyjnych równolegle do ustawy o VAT (w zakresie zwolnienia od VAT usług zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi), jak również do ustawy o funduszach inwestycyjnych.

W uzasadnieniu powyższej ustawy zmieniającej, w części dotyczącej zmian wprowadzonych do ustawy o VAT można wyczytać, iż: „Zgodnie z art. 135 lit. d dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej zwolnione z podatku VAT jest zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Mając na uwadze, iż projektowana ustawa wprowadza nową kategorię funduszy inwestycyjnych, jaką są alternatywne fundusze inwestycyjne, za zasadne uznano również wprowadzenie odpowiednich zmian w ustawie o podatku dochodowym od towarów i usług”.

W odniesieniu natomiast do pojęcia usług zarządzania – w stanie prawnym obowiązującym do 31 marca 2013 r. ustawa o VAT – w art. 43 ust. 8 – przewidywała własną definicję usług zarządzania, o których mowa w powołanym przepisie, jednakże z uwagi na niezgodność z przepisami unijnymi art. 43 ust. 8 ustawy o VAT został uchylony z dniem 1 kwietnia 2013 r.

Powodem jego uchylenia był wskazany na wstępie brak możliwości indywidualnego definiowania przez państwa członkowskie pojęcia usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Powyższą intencję wprost potwierdza uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 805; dalej: „Uzasadnienie”), przewidującego uchylenie art. 43 ust. 8 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym dokumentem:

• „Celem zaproponowanej zmiany jest dostosowanie przepisów ustawy o podatku od towarów usług do orzecznictwa TSUE”.
• „W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National sąd wskazał, że art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE nie zawiera żadnej definicji pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje – pkt 59 tego wyroku”.
• Trybunał w ww. wyroku orzekł, że pojęcie „zarządzania” funduszami powierniczymi, o którym mowa w art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie – (...) o ile występuje niejasność co do zakresu stosowania tego przepisu w wersji angielskiej i niderlandzkiej, o tyle z wersji duńskiej, niemieckiej, francuskiej i włoskiej wynika w szczególności, że art. 13(B)(d)(6) szóstej dyrektywy zawiera odesłanie do definicji państw członkowskich jedynie w odniesieniu do pojęcia „funduszy powierniczych” (pkt 41).

„W świetle powyższego państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania w prawie krajowym pojęcia „zarządzania funduszami inwestycyjnymi”, dlatego też uzasadnione jest usunięcie przepisu art. 43 ust. 8 z ustawy o VAT”.

Pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi – orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („dalej: TSUE”)

W świetle przedstawionych unijnych i krajowych podstaw prawnych dla zwolnienia z VAT usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, dla prawidłowego odczytania charakteru tego zwolnienia, konieczne jest odwołanie się do orzecznictwa TSUE, w którym sąd prezentował wykładnię pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż TSUE w swoich wyrokach (w tym w wyroku C‑169/04 – Abbey National, powołanym wprost w Uzasadnieniu), dotyczących definicji usług zarządzania posiłkował się m.in. treścią Załącznika II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L 302 z 17 listopada 2009 r. (str. 32, ze zm. – „Dyrektywa UCITS”).

TSUE uznał, iż Załącznik II do Dyrektywy UCITS zawiera otwarty, a więc również niewyczerpujący, katalog funkcji i czynności, który należy uznać za wchodzące w zakres pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Przykładowo, zgodnie z pkt 64 wyroku C‑169/04 – Abbey National: „Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (jego odpowiednikiem jest art. 135 (1) (g) Dyrektywy 112) poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej dyrektywy 85/611 (przekształconej w Dyrektywę UCITS, z zachowaniem numeracji załącznika II) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania”.

Wśród funkcji wymienionych w Załączniku II do Dyrektywy UCITS, obok zarządzania samymi inwestycjami, znajdują się m.in. czynności administracyjne takie jak:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg.

Jednocześnie, w wyroku C-169/04 – Abbey National TSUE podkreślił, że:

• „Odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że (...) zarządzanie funduszami powierniczymi, o którym mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”, (pkt 66 wyroku);
• „Ponadto treść art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie funduszami powierniczymi składały się różne odrębne usługi wchodzące w zakres pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi (zarządzania funduszami powierniczymi)” w rozumieniu tego przepisu oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia z opodatkowania, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią”, (pkt 67 wyroku);
• „Jak wynika z powyższego, usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią są co do zasady objęte zakresem stosowania art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy”, (pkt 69 wyroku);
• „Jednakże aby móc je zakwalifikować jako transakcje zwolnione z opodatkowania w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, usługi w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią powinny tworzyć odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6”. (pkt 70 wyroku).

Powyższe rozważania TSUE pozostają aktualne również na tle jego najnowszego orzecznictwa w powyższym zakresie, w tym w kontekście wykładni przedstawionej w wyroku z 7 marca 2013 r. C-275/11 – GfBk. W kontekście świadczonych przez Spółkę Usług, będących przedmiotem niniejszego wniosku, szczególnego znaczenia nabiera pkt 27 powyższego wyroku, w którym TSUE uznał, iż: „Należy bowiem przypomnieć, że w pkt 26, 63 i 64 ww. wyroku w sprawie Abbey National Trybunał orzekł, iż nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym”.

Podsumowując powołane powyżej wyroki TSUE w zakresie wniosków szczególnie istotnych dla analizy kwestii zwolnienia z VAT Usług ASI świadczonych przez Spółkę, należy uznać, iż:

1) w zakres pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi wchodzą m.in. funkcje wymienione w Załączniku II do Dyrektywy UCITS, w tym wycena i wyznaczanie ceny;

2) wycena aktywów została wprost uznana przez TSUE jako element zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym;

3) ze zwolnienia z VAT korzystają usługi zarządzania świadczone przez podmiot będący osobą trzecią, jeżeli stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne z punktu widzenia zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym.

W tym miejscu należy zauważyć, iż wymóg wyceny i jej aktualizacji w odniesieniu do aktywów alternatywnej spółki inwestycyjnej (dalej: „ASI”) wynika z art. 70h ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Usługi ASI świadczone przez Spółkę w kontekście uregulowań prawnych i orzecznictwa TSUE

Jak już zaznaczono w niniejszym wniosku, znowelizowana treść art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT przewiduje zwolnienie od VAT m.in. dla usług zarządzania m.in. alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, jak również usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią.

Ustawa o VAT w przepisie przyznającym zwolnienie od VAT dla usług zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi odwołuje się do ich definicji (rozumienia) na gruncie przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 8a. ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych: „Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2”.

Skoro więc zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, ASI jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, to należy uznać, że usługi zarządzania ASI świadczone przez Spółkę, korzystają ze zwolnienia od VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Podsumowując stanowisko Spółki, za zwolnieniem od VAT świadczonych przez nią Usług ASI przemawiają następujące argumenty:

• świadczone przez Spółkę Usługi ASI dotyczą wyceny aktywów alternatywnych funduszy inwestycyjnych, jakimi w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych są ASI;
• świadczone przez Spółkę Usługi ASI odpowiadają swoim zakresem funkcjom wymienionym w sekcji administracja, pkt c) Załącznika II do Dyrektywy UCITS – wycena i wyznaczanie ceny;
• TSUE wprost uznał wycenę aktywów, będącą przedmiotem świadczonych przez Spółkę Usług ASI jako element zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi;
• TSUE dopuszcza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT dla usług zarządzania świadczonych przez osobę trzecią (tj. w tym przypadku Spółkę świadczącą Usługi ASI), o ile usługi te stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne z punktu widzenia zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym;
• realizowane przez Spółkę funkcje w ramach świadczonych Usług ASI stanowią odrębną całość – obejmują one szereg czynności prowadzących do efektu w postaci wyznaczenia wyceny aktywów oraz jej periodycznej aktualizacji, podsumowanej w przygotowywanym przez Spółkę raporcie z wyceną;
• realizowane przez Spółkę funkcje w ramach świadczonych Usług ASI należy niewątpliwie uznać za specyficzne i istotne z punktu widzenia zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym – wymóg wyceny i jej aktualizacji w odniesieniu do aktywów ASI wynika z art. 70h ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Z powyższych względów, w opinii Spółki, świadczone przez nią Usługi ASI podlegają zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

W świetle przedstawionej powyżej argumentacji, Spółka stoi na stanowisku, iż świadczone przez nią Usługi ASI podlegają zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek – 27 listopada 2018 r. wydałem interpretację indywidualną znak(…), w której uznałem Państwa stanowisko za nieprawidłowe w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych przez Państwa usług.

Interpretację doręczono Państwu 20 grudnia 2018 r.  

Skarga na interpretację indywidualną

21 stycznia 2019 r. wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Skarga wpłynęła do mnie 28 stycznia 2019 r.

Wnieśli Państwo o:

• uchylenie zaskarżonej interpretacji oraz o rozstrzygnięcie co do istoty sprawy, na podstawie art. 146 § 1 ustawy PPSA,
• zasądzenie na rzecz Skarżącej zwrotu kosztów postępowania według norm prawem przepisanych, na podstawie art. 200 ustawy PPSA.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 23 października 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 530/19.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wniósł skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 26 kwietnia 2023 r. sygn. akt I FSK 1004/20 oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną, stał się prawomocny 26 kwietnia 2023 r.

Odpis prawomocnego wyroku wpłynął 26 października 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroków

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.):

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

• uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w ww. wyroku;
• ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.), zwanej dalej: „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Według art. 8 ust. 1 ustawy o VAT:

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy o VAT:

Jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy o VAT:

W myśl art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT:

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT:

Wskazali Państwo, że są czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Obok dotychczasowej działalności zamierzają Państwo rozpocząć świadczenie następujących usług:

• usługi wyceny wartości aktywów alternatywnych spółek inwestycyjnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz
• usługi periodycznej aktualizacji powyższej wyceny (Usługi ASI).

Mają Państwo wątpliwości, czy świadczenie Usługi ASI będzie podlegało zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1355 ze zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Według art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Jak stanowi art. 70h ust. 1 -4 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE:

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji „zarządzania”. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L Nr 302 s. 32 ze zm.).

Na mocy art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE – działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z treścią załącznika II – funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

1)zarządzanie inwestycjami,

2)administrację:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg,

3) wprowadzanie do obrotu.

Natomiast na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) (dalej: AIFMD) – minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI:

a)zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

b)zarządzaniu ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE – inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI:

a)administrowanie:

i. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;

ii. zapytania klientów;

iii. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;

iv. monitorowanie przestrzegania uregulowań;

v. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;

vi. podział dochodu;

vii. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;

viii. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;

ix. przechowywania ksiąg;

b)wprowadzaniu do obrotu;

c)działalność związana z aktywami ASI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZASI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem ASI i innymi aktywami w które zainwestowali.

Zgodnie z treścią załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja, w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu. Należy jednakże zauważyć, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą UCITS zastosowanie znajduje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w Dyrektywy ZAFI:

Minimalny zakres funkcji zarządzania to:

• zarządzanie portfelem inwestycyjnym – pkt 1 lit. a ww. załącznika,
• zarządzanie ryzykiem – pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. W myśl przepisów tej ustawy, zarządzający zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem (art. 8b ust. 1 i art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Pojęcie zarządzania, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE powinno być interpretowane zgodnie z jego wspólnotowym znaczeniem wypracowanym przez orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Warto zatem wskazać orzeczenie z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), z którego wynika, że pojęcie „zarządzania” jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. TSUE wskazał również, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Trybunał zaznaczył także, że:

W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C‑275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził:

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS.

TSUE w wyroku z 9 grudnia 2015 r. w sprawie C-595/13 (Staatssecretaris van Financiën przeciwkoFiscale Eenheid X NV cs), pkt 38 stwierdził, że:

W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C‑169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS.

W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że:

Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w (…) w wyroku wydanym w analizowanej sprawie z 23 października 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 530/19 wskazał, że:

WSA w Warszawie podkreśla, że:

W ocenie Sądu:

Zdaniem Sądu:

Także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 kwietnia 2023 r. sygn. akt I FSK 1004/20 wydanym z analizowanej sprawie wskazał, że:

Zatem uwzględniając całokształt okoliczności sprawy i odnosząc je do powołanych przepisów prawa, orzecznictwa TSUE, treści powołanego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) z 23 października 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 530/19 oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 kwietnia 2023 r. sygn. akt I FSK 1004/20 należy stwierdzić, że czynności wskazane we wniosku, tj. usługi wyceny aktywów alternatywnych spółek inwestycyjnych (ASI) i periodycznej aktualizacji takiej wyceny są nierozerwalnie związane z czynnością zarządzania portfelem inwestycyjnym i ryzykiem funduszu. Bez tych czynności nie jest możliwe poprawne funkcjonowanie AFI na rynku, zatem nie jest możliwe świadome inwestowanie przez fundusz środków powierzonych przez inwestorów.

Tym samym, należy uznać, że usługi wyceny wartości aktywów alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz periodycznej aktualizacji powyższej wyceny objęte zakresem wniosku, które będą wykonywane przez Państwa będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Zatem Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wydania pierwotnego rozstrzygnięcia, tj. 27 listopada 2018 r.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U.  z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).