Interpretacja indywidualna z dnia 19 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.146.2023.1.ASK

Skutki podatkowe otrzymania zasądzonej wyrokiem sądu kwoty wraz z odsetkami tytułem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń przez Bank.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie skutków podatkowych otrzymania zasądzonej wyrokiem sądu kwoty wraz z odsetkami tytułem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń przez Bank.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

„A” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. Od dnia 1 maja 2021 roku podmiot został podatnikiem CIT i rozlicza się na zasadach ogólnych w podatku dochodowym od osób prawnych. Podmiot powstał z przekształcenia spółki cywilnej osób fizycznych w dniu 15 listopada 2012 roku. Na dzień opisywanego we wniosku stanu faktycznego wspólnikami spółki (Wnioskodawcy) są „B” Sp. z o.o. jako komplementariusz i trzej komandytariusze - osoby fizyczne, które były również wspólnikami spółki cywilnej z przekształcenia, której powstał Wnioskodawca.

Spółka cywilna powstała w 2005 roku. Od 2008 roku spółka prowadziła księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości. Wspólnikami spółki od samego początku byli obecni komandytariusze Wnioskodawcy. We wrześniu 2008 roku, ówcześni wspólnicy spółki cywilnej prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą „C” spółka cywilna (obecni komandytariusze) podpisali z bankiem umowę kredytu denominowanego we frankach szwajcarskich (CHF), celem zakupu na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej dwóch nieruchomości, które zostały po ich zakupie wprowadzone do ewidencji środków trwałych Wnioskodawcy. Wspomniane nieruchomości to nieruchomości komercyjne, dwa lokale użytkowe, w których podatnik prowadzi obecnie działalność gospodarczą (lokal A) a drugi wynajmuje podmiotowi trzeciemu w ramach działalności operacyjnej spółki (lokal B).

Zgodnie z w/w umową bank udzielił Kredytobiorcy kredytu inwestycyjnego w wysokości (…) franków szwajcarskich na okres od września 2008 roku do września 2022 roku z zastrzeżeniem, że łączna kwota uruchamianego kredytu nie będzie wyższa niż (…) polskich złotych (PLN).

Zgodnie z umową, jeżeli w dniu wypłaty kwota kredytu (…) PLN w przeliczeniu na CHF będzie niższa niż (…) CHF to powstała różnica zostanie potraktowana przez Bank jako niewykorzystany kredyt, z wykorzystania której Kredytobiorca rezygnuje.

W umowie zapisano również, że Kredytobiorca zapłaci Bankowi prowizję przygotowawczą w wysokości stanowiącej równowartość w złotych (wg kursu średniego NBP z dnia wpłaty) 0,50 procent kwoty przyznanego kredytu, tj. równowartość kwoty (…) CHF płatną jednorazowo w dniu podpisania niniejszej umowy. Wpłacone prowizje i opłaty nie podlegają zwrotowi w żadnym przypadku. Bank zachowuje prawo dochodzenia należnych prowizji i opłat również w przypadku rozwiązania umowy z jakiejkolwiek podstawy prawnej.

Termin uruchomienia kredytu został ustalony na moment spełnienia warunków wskazanych w umowie tj.:

1) zapłaty w/w prowizji

2) potwierdzeniu złożenia i opłacenia we właściwym Sądzie Rejonowym wniosku o wpis hipotek na rzecz Banku na nieruchomościach, na których zakup kredyt jest przeznaczony,

3) przedstawieniu aktu notarialnego ostatecznego zakupu lokali potwierdzającego kwotę zakupu obu lokali w wysokości (…) zł,

4) przedstawieniu wiążącej interpretacji podatkowej w sprawie indywidualnej, z której treści będzie wynikać, że umowa sprzedaży lokalu A i lokalu B nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

5) udokumentowaniu poniesienia udziału własnego w zakupie nieruchomości. Po spełnieniu warunków Bank zobowiązał się do przekazania umówionej kwoty na rachunek sprzedającego.

Termin spłaty kredytu został ustalony na 30 wrzesień 2022 rok. Kredytobiorca był zobowiązany spłacać odsetki w ratach miesięcznych w terminach określonych wg. zmiennej stopy procentowej równej stopie LI BOR dla depozytów jednomiesięcznych w CHF, zmienianej po upływie każdego okresu jednomiesięcznego, zwanego dalej okresem ustalania stopy procentowej, powiększonej o stałą marżę w wysokości 1,20 punktów procentowych. Na dzień zawarcia umowy kredytowej ich wysokość określono na poziomie 3,45833 procent.

Spłaty poszczególnych rat kredytu i odsetek dokonywane były w złotych, w wysokości stanowiącej równowartość kwoty wyrażonej w CHF, wg kursu sprzedaży Banku z dnia dokonania spłaty.

W związku z podpisaną umową Kredytobiorca został zobowiązany do dokonania wpłat: prowizji przygotowawczej, kapitału oraz odsetek od udzielonego kredytu.

Prowizja przygotowawcza w związku z jej zapłatą przed wprowadzeniem środka trwałego do ewidencji powiększyła jego wartość. Odsetki, które były zapłacone wszystkie po oddaniu przedmiotowych nieruchomości do użytkowania uznawane były jako koszty uzyskania przychodu „na bieżąco” w momencie ich zapłaty. W dniu 7 listopada 2008 roku wspólnicy spółki cywilnej „C” nabyli własność lokalu użytkowego przy ul. (…) w (…). 12 listopada 2008 roku Bank „D” wypłacił transzę kredytu w wysokości (…) franków szwajcarskich.

Lokale zostały przyjęte do ewidencji środków trwałych w dniu 06.11.2008 r. Początkowa wartość środka trwałego została ustalona na kwotę (…) PLN (wynika ona z OT). Została ona ustalona na podstawie ceny nabycia i dodatkowo została w niej ujęta opłata przygotowawcza, wynikająca z umowy kredytowej.

Pozostałe spłaty zaciągniętego kredytu, tj. część kapitałowa i odsetki były dokonywane po zakupie nieruchomości. W związku z tym podatnik taką wpłatę dzielił na część kapitałową, która nie stanowiła kosztu uzyskania przychodów w podatku dochodowym i odsetkową, która stanowiła podatkowe koszty uzyskania przychodu w miesiącu jej wpłaty.

W dniu 15 listopada 2012 roku na mocy jednomyślnej uchwały wspólników spółki cywilnej doszło do przekształcenia spółki cywilnej pod firmą „C” spółka cywilna z siedzibą w (…) w spółkę komandytową pod firmą „A” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w (…).

W związku z przekształceniem spółki cywilnej w spółkę komandytową, w dniu 5 marca 2013 roku strony zawarły aneks nr 1 do umowy kredytu inwestycyjnego z dnia 10 września 2008 roku, w którym potwierdzono zawarcie umowy kredytu inwestycyjnego z dnia 5 marca 2013 roku oraz przysługiwanie „A” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. z siedzibą w (…) z chwilą wpisu do rejestru wszystkich praw i obowiązków stanowiących majątek wspólników spółki cywilnej w oparciu o przepis art. 551 § 3 k.s.h. w zw. z art. 25 § 5 k.s.h. Nadto, w ww. aneksie zmieniono postanowienia odnoszące się do zabezpieczenia spłaty udzielonego kredytu.

W związku z nabyciem przez „E” w (… ) zorganizowanej części przedsiębiorstwa „D”. z siedzibą w (…), pozwany „E” w (…) wstąpił w prawa wierzyciela z tytułu zawartej umowy kredytu inwestycyjnego z dnia 10 września 2008 roku wraz z aneksem nr 1 z dnia 5 marca 2013 roku na zasadzie cesji praw i obowiązków.

Kredytobiorca regularnie spłacał raty z tytułu zawartej umowy kredytu inwestycyjnego nr z dnia 10 września 2008 roku. Spłaty następowały w PLN. Dnia 31 stycznia 2015 roku zapłacił ratę wymagalną w styczniu w wysokości (…) zł. Do dnia 31 października 2020 roku kredytobiorca zapłacił bankowi (…) zł z tytułu zawartej umowy, kredytu inwestycyjnego z dnia 10 września 2008 roku.

Pozwem z dnia 31 stycznia 2018 roku „A” sp. z o.o. sp. k. w (…) wniosła o zasądzenie od „E” w (…) kwoty (…) stanowiącej całą ratę kapitałowo-odsetkową uiszczoną przez „A” sp. z o.o. sp. k. w walucie PLN w dniu 31 stycznia 2015 roku - tytułem nienależnego świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty.

Pismem z dnia 26 stycznia 2021 roku „A” sp. z o.o. sp. k. rozszerzyła powództwo o kwotę (…) zł wnosząc jednocześnie o zasądzenie od „E” na swoją rzecz łącznej kwoty (…) zł tytułem całych rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych przez „A” sp. z o.o. sp. k. w walucie PLN od dnia 31 stycznia 2015 roku do dnia 31 października 2020 roku, tj. wszystkich powyższych kwot tytułem nienależnego świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty (…) zł od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty, (…) zł od dnia złożenia przedmiotowego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty.

Obok ww. roszczeń „A” sp. z o.o. sp. k. wniosła o ustalenie, że umowa o kredyt z dnia 10 września 2008 roku jest nieważna. Ewentualnie, na wypadek uznania przez Sąd, że nie jest możliwe połączenie roszczenia o zapłatę z roszczeniem o ustalenie nieważności „A” sp. z o.o. sp. k. wniosła o zasądzenie od „E” na swoją rzecz kwoty (…) zł tytułem całych rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych przez „A” sp. z o.o. sp. k. w walucie PLN od dnia 31 stycznia 2015 roku do dnia 31 października 2020 roku, tj. wszystkich powyższych kwot tytułem nienależnego świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty: (…) zł od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty, (…) zł od dnia złożenia przedmiotowego rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty.

Jako roszczenie ewentualne wobec wyżej wskazanych roszczeń, w szczególności w razie uznania, że „A” sp. z o.o. sp. k. nie przysługuje roszczenie o zapłatę, „A” sp. z o.o. sp. k. wniosła o ustalenie, że umowa o kredyt hipoteczny z dnia 10 września 2008 roku zawarta jest nieważna.

Ewentualnie, w razie stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do stwierdzenia nieważności umowy kredytowej objętej powództwem w niniejszej sprawie „A” sp. z o.o. sp. k. wniosła o zasądzenie od „E” z siedzibą w (…) roszczenia głównego w postaci tzw. nadpłat indeksacyjnych (w razie uznania, że umowa obowiązuje bez wymienionych w dalszej części pisma postanowień nieuczciwych tj. kredyt w PLN ze stawką LIBOR) w związku z umową kredytową z dnia 10 września 2008 roku na swoją rzecz kwoty (…) zł tytułem nadpłaconej całej raty kapitałowo- odsetkowej od umowy kredytu, uiszczonej na rzecz pozwanego przez powoda w walucie PLN dnia 31 stycznia 2015 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty (…) zł tytułem nadpłaconych całych rat kapitałowo-odsetkowych od umowy kredytu uiszczonych na rzecz pozwanego przez powoda w walucie PLN od dnia 31 stycznia 2018 roku do dnia 31 października 2020 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od (…) zł od dnia złożenia przedmiotowego rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty.

Ponadto, „A” sp. z o.o. sp. k. wniosła o ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c., że postanowienia umowy z dnia 10 września 2008 roku zawartej pomiędzy „R.K.”, „T.K.” oraz „M.K.G”, a „E”. z siedzibą w (…) w zakresie § 1 ust. 1 umowy kredytu oraz § 6 ust. 5 umowy kredytu są bezskuteczne wobec „R.K.” oraz „M.K.” tj. nie wiążą „A” sp. z o.o. sp. k.

Wyrokiem z dnia 21 października 2021 roku Sąd Okręgowy w (…), (…) Wydział Gospodarczy zasądził od „E” z siedzibą w (…) na rzecz „A” sp. z o.o. sp. k. w (…) kwotę (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty.

W ocenie Sądu, zawarta między stronami umowa z 10 września 2008 roku jest nieważna, a co do zasady uiszczone przez „A” sp. z o.o. sp. k. kwoty tytułem rat kredytowych podlegają zwrotowi jako świadczenie nienależne, w oparciu o przepis art. 410 k.c.

Wobec nieważności całej umowy zawartej przez strony, wzajemne rozliczenia stron należało ocenić na podstawie przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia, w szczególności świadczenia nienależnego.

Ponadto, Sąd uznał, że bank pozostaje bezpodstawnie wzbogacony względem „A” sp. z o.o. sp. k. na łączną kwotę (…) zł. „A” sp. z o.o. sp. k. otrzymała bowiem od banku kwotę (…) zł, natomiast spłaciła łącznie kwotę (…) zł.

W dniu 30 czerwca 2022 roku Sąd Apelacyjny na skutek apelacji obydwu stron zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanego (Banku) na rzecz powoda (Wnioskodawcy) kwotę (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty dla kwoty (…) zł i od dnia 22 lutego 2018 roku do dnia zapłaty dla kwoty (…) zł.

W dniu 27 lipca 2022 roku na rachunek bankowy Wnioskodawcy została przekazana przez Bank kwota (…) zł w związku z prawomocnym wyrokiem sądu z powództwa „A” Sp. z o.o. Sp. K. Kwota ta stanowi zwrot nienależnie nadpłaconych rat kapitałowo - odsetkowych kredytu wraz z odsetkami za opóźnienie liczonych zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego, do którego zobowiązał kredytodawcę Sąd.

Pytanie

Czy zwrócona Wnioskodawcy przez Bank zasądzona kwota wraz z odsetkami stanowi dla Wnioskodawcy przychód podatkowy, który należy opodatkować na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy wszelkie środki pieniężne otrzymane od Banku na podstawie wyroku Sądu nie podlegają podatkowi dochodowemu od osób prawnych.

W ocenie Sądu „umowa kredytu zawarta pomiędzy stronami jest nieważna, a co do zasady uiszczone przez powoda [autor: Wnioskodawcę] kwoty tytułem rat kredytowych podlegają zwrotowi jak świadczenie nienależne, w oparciu o przepis art. 410 k.c.”.

Uzasadniając wyrok Sąd podkreślił, że „w przedmiotowej sprawie kwestę ważności zawartej między stronami umowy kredytu należy rozpatrywać w oparciu o art. 69 ustawy Prawo bankowe, art. 58 k.c. i art. 353 (1) k.c.”.

Ponadto Sąd uznał, że „nieważność dotyczy całości umowy zawartej przez strony. Nieważność przedmiotowej umowy kredytu wynika bowiem z braku essentialia negotii, jak i sprzeczności umowy z naturą, celem i zasadami współżycia społecznego i wynika nie tylko z jej poszczególnych postanowień, takich jak § 1 i § 6 ust. 5 umowy, zgodnie z którymi kursy przeliczania kwoty kredytu i uiszczanych rat są odwrotne niż wynikałoby to z natury i właściwości stosunku prawnego, ale także z powodu braku ustalenia kwoty i waluty kredytu. Umowa jest również nieważna, jako mająca na celu obejście ustawy, gdyż zawiera w sobie konstrukcję instrumentu finansowego (CIRS). co nie wynika z literalnego brzmienia umowy. Ponadto umowa jest nieważna jako sprzeczna z zasadami współżycia, ponieważ Bank przedstawiając powodom konkretny produkt bankowy w postaci kredytu waloryzowanego CHF zachował się w sposób nielojalny wobec powoda, nie informując ich o ryzyku walutowym związanym z umową. Innymi słowy, nieważność umowy sprowadza się nie tylko do jej określonych fragmentów, ale także okoliczności jej zawierania.

Wobec nieważności całej umowy zawartej przez strony, wzajemne rozliczenia stron należało ocenić na podstawie przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia, w szczególności świadczenia nienależnego”.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 3 (winno być: art. 2 ust. 1 pkt 3 – przypis organu) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przepisów ustawy nie stosuje się do (...) przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

W literaturze podkreśla się, że w przepisach podatkowych nie zostało zdefiniowane, co należy rozumieć przez czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Jak wynika jednak z wyroku NSA z dnia 23 listopada 1999 r., SA/Rz 1066/98: „jeżeli chodzi o czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (...), to (...) chodzi o takie czynności jak kradzież, stręczycielstwo, prostytucja, a więc czynności stanowiące czyny zabronione, jak również czynności nieważne bezwzględnie.”

Oznacza to, że art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odnosi się do umów nieważnych w świetle przepisów prawa cywilnego (tj. art. 58 i 83 k.c.).

Skoro więc na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy jej przepisów nie stosuje się do umów bezwzględnie nieważnych na podstawie art. 58 k.c. a jednocześnie Sąd w przedmiotowym wyroku również powołuje się na art. 58 k.c. i stwierdza, że umowa zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem jest na podstawie tego przepisu nieważna to tym samym wszelkie środki pieniężne otrzymane przez Wnioskodawcę od Banku na podstawie wyroku są nieopodatkowane na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, w części dotyczącej ustalenia czy Spółka powinna wykazać przychód w wyniku otrzymania należności z tytułu:

‒zwrotu nienależnie nadpłaconych rat kapitałowo – odsetkowych kredytu – jest prawidłowe;

‒zasądzonych odsetek ustawowych – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”),

Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów i świadczeń wskazanych w jej art. 2 ust. 1.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT,

Zakresem zastosowania tego przepisu są objęte sytuacje, w których spełnione są łącznie następujące warunki:

- podatnik uzyskał przychód, a więc przysporzenie majątkowe i jednocześnie

- przychód ten „wynika z czynności, które nie mogą być przedmiotem skutecznej prawnie umowy”, czyli wykazuje związek przyczynowo-skutkowy z taką czynnością, ma swoje źródło w takiej czynności.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o CIT,

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o CIT,

Sposób ujęcia przedmiotu opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych nie jest przypadkowy i pozwala na wyprowadzenie wniosku o objęciu zakresem ustawy wszystkich zdarzeń, z którymi wiąże się dla podatnika konkretna korzyść o wymiarze finansowym powodująca zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów. Wystąpienie każdego zdarzenia powodującego wymierną korzyść po stronie podatnika skutkuje obowiązkiem opodatkowania osiągniętej nadwyżki ponad koszty jej uzyskania przez podatnika. Nie jest przy tym istotne źródło korzyści, chodzi bowiem o każdy przypadek powodujący wzrost wartości majątku lub zmniejszenie zobowiązań ciążących na podatniku. Przyjęte rozwiązanie legislacyjne pozwala na stosowanie przepisów ustawy niezależnie od specyfiki podmiotów podlegających opodatkowaniu, zmieniających się okoliczności i rzeczywistości gospodarczej, jak również ewolucji różnego rodzaju instrumentów wykorzystywanych w obrocie gospodarczym.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji pojęcia „przychód podatkowy”. Wskazuje jednak w art. 12 ust. 1 otwarty katalog przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT,

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT,

W myśl natomiast art. 12 ust. 3 ustawy o CIT,

Należy zaznaczyć, że o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje jego definitywny charakter w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa tej osoby prawnej. Ma to miejsce również w sytuacji, gdy skutkiem wystawienia faktury za wykonaną usługę, czy dostarczony towar powstaje roszczenie osoby prawnej wobec kontrahenta o zapłatę uzgodnionej ceny.

Przychodem są zatem wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, bezzwrotnym, definitywnym, których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

W świetle ww. przepisu należne lub otrzymane w sposób definitywny środki pieniężne stanowią, co do zasady, przychód dla celów podatku dochodowego od osób prawnych.

Objęte powyższą regulacją przychody muszą być zatem następstwem prowadzonej działalności gospodarczej, stąd też między przychodem a działalnością gospodarczą musi istnieć związek skutkujący powstaniem przychodu. Określenie „związane z działalnością gospodarczą” pojmuje się dość szeroko uznając tym samym, iż przychodami z tego źródła są nie tylko przychody będące bezpośrednim wynikiem tej działalności, ale także przychody z każdej innej działalności z nią związanej, w tym w szczególności z tytułu niektórych operacji finansowych.

Ustawodawca nie zastrzega, że przychodem są tylko wymienione w art. 12 ustawy o CIT przysporzenia, które są wprost wynikiem realizacji celu działalności gospodarczej osoby prawnej. Wszelkie wpłaty pieniężne, o ile spełniają inne wymagania podane w Rozdziale 2 ustawy o CIT, winny być uznane za przychód osoby prawnej zwłaszcza, że listę przysporzeń - stanowiącą katalog zamknięty, którego zakres nie podlega rozszerzeniu czy też zawężeniu - które nie mogą być zaliczone do przychodów zawarto w ust. 4 cytowanego przepisu.

Z treści cyt. art. 12 ust. 3 ustawy o CIT wynika więc, iż przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia.

Przychody należne odnoszą się do przychodów związanych z działalnością gospodarczą. Jako takie przychody nie powinny być więc traktowane wyłącznie przychody ściśle wynikające z tej działalności, przykładowo z tytułu sprzedaży towarów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Za przychody związane z działalnością gospodarczą należy uznać nie tylko przychody będące bezpośrednim wynikiem tej działalności, ale również przychody z każdej innej działalności z nią związanej. Jako przychody należne powinny być zatem traktowane te przysporzenia, które nie powstałyby gdyby podatnik nie prowadził działalności gospodarczej.

Przedmiotem Państwa wątpliwości jest kwestia ustalenia czy zwrócona przez Bank kwota wraz z odsetkami stanowi dla Państwa przychód podatkowy, który należy opodatkować na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że są Państwo spółką z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową, która powstała 15 listopada 2012 r. z przekształcenia spółki cywilnej. Na dzień złożenia wniosku Państwa wspólnikami są „B” Sp. z o.o. jako komplementariusz i trzej komandytariusze – osoby fizyczne, które były również wspólnikami spółki cywilnej. 10 wrześniu 2008 r., zawarli Państwo z bankiem umowę kredytu denominowanego we frankach szwajcarskich (CHF), celem zakupu na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej dwóch nieruchomości. Spłaty poszczególnych rat kredytu i odsetek dokonywane były w złotych, w wysokości stanowiącej równowartość kwoty wyrażonej w CHF, wg kursu sprzedaży Banku z dnia dokonania spłaty. Kredytobiorca regularnie spłacał raty z tytułu zawartej umowy kredytu inwestycyjnego z 10 września 2008 r. Pozwem z 31 stycznia 2018 r. wnieśli Państwo o zasądzenie od „E”. kwoty, która stanowiła całą ratę kapitałowo-odsetkową uiszczoną przez Państwa tytułem nienależnego świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi. Wnieśli Państwo, także do Sądu o ustalenie nieważności umowy kredytu z 10 września 2008 r. 21 października 2021 r. Sąd Okręgowy wydał wyrok , w którym ustalił, że Umowa zawarta miedzy Państwem a Bankiem jest nieważna oraz zasądził od Banku zwrot nadpłaconej kwoty (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty. Sąd w treści uzasadnienia wyroku wskazał, że zawarta między stronami umowa z 10 września 2008 r. jest nieważna, a uiszczone przez Państwa kwoty tytułem rat kredytowych podlegają zwrotowi jako świadczenie nienależne, w oparciu o przepis art. 410 k.c. Wobec nieważności całej umowy zawartej przez strony, wzajemne rozliczenia stron należało ocenić na podstawie przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia, w szczególności świadczenia nienależnego. Sąd uznał, że bank pozostaje bezpodstawnie wzbogacony względem Państwa na łączną kwotę (…) zł. Otrzymali Państwo bowiem od banku kwotę (…) zł, natomiast spłacili łącznie kwotę (…) zł. 30 czerwca 2022 roku Sąd Apelacyjny na skutek apelacji obydwu stron zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego (Banku) na rzecz Państwa kwotę (…) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty dla kwoty (…) zł i od dnia 22 lutego 2018 roku do dnia zapłaty dla kwoty (…) zł. 27 lipca 2022 r. na Państwa rachunek bankowy została przekazana przez Bank kwota (…) zł w związku z prawomocnym wyrokiem sądu z Państwa powództwa. Kwota ta stanowi zwrot nienależnie nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych kredytu wraz z odsetkami za opóźnienie liczonych zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego, do którego zobowiązał kredytodawcę Sąd.

W świetle wyżej wymienionych przepisów prawa oraz przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że otrzymanie przez Państwa środków pieniężnych dotyczących zwrotu nienależnie nadpłaconych rat kapitałowo - odsetkowych tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie będzie dla Państwa przychodem. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Państwa przysporzenia majątkowego, wzrostu Państwa majątku. Otrzymana przez Państwa kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo wcześniej do Banku. Pieniądze te nie będą Państwa przychodem w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ich uzyskanie nie będzie skutkować po Państwa stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym, nie będą Państwo mieli obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych. W przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT.

Wyjaśnić należy, że w przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia. Skutkiem tego jest uznanie, że po Państwa stronie nie może wystąpić przychód z tytułu otrzymania od banku zwrotu środków nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych kredytu.

Tym samym Państwa stanowisko co do braku przychodu z tytułu otrzymania zwrotu zasądzonej kwoty tj. zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo – odsetkowych kredytu jest prawidłowe, ale z innych przesłanek niż Państwo wskazali.

Druga kategoria należności, jakie uzyskają Państwo to zasądzone odsetki za opóźnienie liczone zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego. Odsetki te nie będą miały charakteru zwrotu nienależnie wpłaconych do Banku środków. Będą należnością z tytułu opóźnienia w zapłacie przez Bank podniesionych przez Państwa roszczeń. Ich uzyskanie będzie dla Państwa przysporzeniem majątkowym. Omawiane odsetki nie będą wynikały bezpośrednio z czynności podpisania przez Państwa umowy kredytowej z Bankiem. Będą zasądzone na podstawie odpowiednich przepisów prawa cywilnego, a ich wysokość jest związana z długością okresu dochodzenia przez Państwa realizacji podniesionego roszczenia w trybie postępowania sądowego.

A zatem, opisane odsetki za opóźnienie liczone zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego będą dla Państwa przychodem podatkowym zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jest to równoznaczne z tym, że Państwa stanowisko w kwestii ustalenia czy Spółka powinna wykazać przychód w wyniku otrzymania należności z tytułu:

‒zwrotu nienależnie nadpłaconych rat kapitałowo – odsetkowych kredytu jest prawidłowe;

‒zasądzonych odsetek ustawowych – jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do powołanego we wniosku wyroku stwierdzić należy, że został on wydany w indywidualnej sprawie innych podmiotów i nie wiąże Organu w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒ Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).