Interpretacja indywidualna z dnia 19 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.702.2022.1.APR

Prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców, wynikającego z Umów sprzedaży (stanowiących wg Wnioskodawcy faktury uprawniające Spółkę do odliczenia wynikającego z nich VAT naliczonego).

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców, wynikającego z Umów sprzedaży (stanowiących wg Państwa faktury uprawniające Spółkę do odliczenia wynikającego z nich VAT naliczonego).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(...) Sp. z o.o. S.K.A. (poprzednio (...) Sp. z o.o.) [dalej: Spółka lub Wnioskodawca] jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług [dalej: VAT], posiadającym siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Spółki są realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków oraz wykonywanie robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków.

W dniu 12 kwietnia 2021 r. Wnioskodawca nabył w ramach/na podstawie umów sprzedaży [dalej: Umowy sprzedaży] od kontrahentów, tj. (i) dwóch osób fizycznych oraz (ii) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [dalej: Sprzedawcy lub Kontrahenci], będących w momencie zawierania transakcji zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT, następujące nieruchomości:

(i)lokal mieszkalny nr 1, o łącznej powierzchni użytkowej 107,50 m², znajdujący się w budynku mieszkalnym wielomieszkaniowym (przedwojennej kamienicy) położonym w (...) przy ul. (...) (wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej);

(ii)lokal mieszkalny nr 2, o łącznej powierzchni użytkowej 107,20 m², znajdujący się w budynku mieszkalnym wielomieszkaniowym (przedwojennej kamienicy) położonym w (...) przy ul. (...) (wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej);

(iii)lokal mieszkalny nr 3, o łącznej powierzchni użytkowej 107,59 m², znajdujący się w budynku mieszkalnym wielomieszkaniowym (przedwojennej kamienicy) położonym w (...) przy ul. (...) (wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej):

(iv)zabudowaną działkę o nr ewidencyjnym 1, o łącznej powierzchni 947 m², położoną w (...) przy ul. (...), z rozpoczętą inwestycją polegającą na modernizacji przedwojennej kamienicy oraz budowie budynku mieszkalnego wielomieszkaniowego;

(v)zabudowaną działkę o nr. ewidencyjnym 2, o łącznej powierzchni 486 m², położoną w (...) przy ul. (...), z rozpoczętą inwestycją polegającą na modernizacji przedwojennej kamienicy oraz budowie budynku mieszkalnego wielomieszkaniowego;

- [dalej łącznie jako: Nieruchomości].

Sprzedaż Nieruchomości została dokonana w ramach działalności gospodarczej Sprzedawców i jako taka została potraktowana (stosownie do postanowień zawartych w Umowach sprzedaży) jako opodatkowana według właściwych stawek VAT, tj. (i) 8% - w przypadku Nieruchomości stanowiących lokale mieszkalne oraz (ii) 23% - w przypadku Nieruchomości stanowiących działki zabudowane (sprzedaż tych Nieruchomości nie kwalifikowała się do objęcia zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a ustawy VAT lub innych przepisów). Wnioskodawca wskazuje jednocześnie, iż powyższe informacje zostały wskazane dla przedstawienia pełnego obrazu sytuacji, zaś intencją Wnioskodawcy w ramach niniejszego wniosku nie jest potwierdzenie prawidłowości stawek VAT zastosowanych przez Sprzedawców.

Umowy sprzedaży zostały sporządzone w formie aktów notarialnych i zawierają m.in.:

1)datę zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości;

2)numer repertorium, które w sposób jednoznaczny identyfikuje akt notarialny;

3)imiona i nazwiska/nazwy Sprzedawców i Spółki oraz ich adresy;

4)datę dokonania dostawy (wydania) Nieruchomości;

5)szczegółowy opis Nieruchomości będącej przedmiotem dostawy;

6)cenę Nieruchomości netto;

7)właściwą stawkę VAT oraz kwotę podatku;

8)cenę Nieruchomości brutto.

W Umowach sprzedaży wskazano również, iż cena sprzedaży Nieruchomości zostanie uiszczona z konta depozytowego notarialnego z podziałem na (i) kwotę netto (która zostanie zadysponowana na rachunek bankowy wierzycieli hipotecznych Kontrahentów lub rachunek bankowy Sprzedawców) oraz (ii) kwotę należnego VAT (która zostanie zadysponowana na rachunek bankowy wskazany przez Sprzedawców). Wnioskodawca zaznacza przy tym, iż z uwagi na okoliczność, iż płatności dokonane zostały na rachunki bankowe Sprzedawców spoza tzw. białej listy podatników VAT (o której mowa w art. 96b ustawy VAT), Spółka złożyła do właściwego urzędu skarbowego stosowne zawiadomienia (ZAW-NR).

Wnioskodawca wskazuje, iż po zawarciu Umów sprzedaży doszło do przeniesienia na Spółkę prawa do rozporządzania Nieruchomościami jak właściciel (Nieruchomości zostały wydane Spółce przez Sprzedawców w terminach wynikających z Umów sprzedaży, tj. w kwietniu 2021 r.).

Niemniej, do momentu złożenia niniejszego wniosku, sprzedaż Nieruchomości nie została udokumentowana fakturami wystawionymi przez Kontrahentów na Spółkę (Sprzedawcy do dziś nie dopełnili obowiązku udokumentowania sprzedaży Nieruchomości na rzecz Spółki przy wykorzystaniu faktur). Spółka po bezskutecznych próbach skontaktowania się z Kontrahentami nie uzyskała stosownych faktur potwierdzających zakup Nieruchomości (Wnioskodawca wskazuje, iż w związku z powyższym złożył stosowne zawiadomienia do organów podatkowych właściwych dla Kontrahentów oraz do organów ścigania). W efekcie, z przyczyn formalnych, będących rezultatem nierzetelności Sprzedawców, Spółka nie dokonała dotychczas odliczenia podatku naliczonego poniesionego w związku z nabyciem Nieruchomości.

Od momentu nabycia Nieruchomości, Spółka kontynuuje inwestycję (rozpoczętą przez jednego ze Sprzedawców) polegającą na modernizacji kamienicy (w której znajdują się wspomniane wyżej lokale mieszkalne) oraz budowie budynku mieszkalnego wielomieszkaniowego [dalej: Budynki]. Po ukończeniu inwestycji, Nieruchomości/Budynki zostaną przeznaczone przez Spółkę na potrzeby działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży lokali mieszkalnych/najmu lokali niemieszkalnych (handlowych/usługowych) - tj. generalnie działalności opodatkowanej według właściwych stawek VAT.

Pytania

1.Czy Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców, wynikającego z Umów sprzedaży (stanowiących faktury uprawniające Wnioskodawcę do odliczenia wynikającego z nich VAT naliczonego)?

W razie uznania stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 za prawidłowe, Wnioskodawca zwraca się o potwierdzenie jego stanowiska w odniesieniu do następującego pytania:

2.Kiedy (za jaki okres) po stronie Spółki powstało prawo do odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców na podstawie Umów sprzedaży?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. pytanie 1

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców, wynikającego z Umów sprzedaży (stanowiących faktury uprawniające Wnioskodawcę do odliczenia wynikającego z nich VAT naliczonego).

Ad. pytanie 2

Zdaniem Wnioskodawcy, prawo do odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców na podstawie Umów sprzedaży powstało po stronie Spółki w kwietniu 2021 r., tj. w okresie rozliczeniowym, w którym Kontrahenci wydali Nieruchomości Spółce w wykonaniu postanowień Umów sprzedaży (zawartych w kwietniu 2021 r.).

Szczegółowe uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Uwagi ogólne

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu VAT podlega m. in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju, przez którą - w świetle art. 7 ust. 1 ustawy VAT - należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Jak natomiast stanowi art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz innych podatników obowiązani są dokumentować te czynności fakturami. Natomiast sprzedażą - zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy VAT - jest m in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

W świetle zasady neutralności VAT, podatek należny wykazany na otrzymanej przez podatnika fakturze dokumentującej nabycie towarów i usług na potrzeby/w związku z działalnością opodatkowaną VAT może, co do zasady, zostać przez niego odliczony poprzez obniżenie kwoty podatku należnego lub zwrot podatku naliczonego.

O powyższym stanowi art. 86 ust. 1 ustawy VAT, zgodnie z którym podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane przez niego towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych; przy czym kwotą podatku naliczonego jest - zgodnie z ust. 2 pkt 1 ww. przepisu - suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług lub z tytułu dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy VAT Przepis ten zawiera listę wyjątków/wyłączeń, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. I tak, w świetle art. 88 ust. 3a ustawy VAT, podatnicy nie są uprawnieni do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego m.in. na podstawie faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący (pkt 1 lit. a), dokumentujących transakcję niepodlegającą opodatkowaniu albo zwolnioną od podatku (pkt 2), stwierdzających czynności, które nie zostały dokonane (pkt 4 lit. a), bądź podających kwoty niezgodne z rzeczywistością (pkt 4 lit. b).

Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny (o czym stanowi art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy VAT).

Jak wynika z powyższego, na gruncie obowiązujących przepisów ustawy VAT, prawo do odliczenia VAT przysługuje podatnikowi po spełnieniu następujących okoliczności:

‒nabyte towary i usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych,

‒w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy,

‒podatnik dysponuje fakturą dokumentującą dokonany przez niego zakup towarów lub usług,

‒nie znajdują zastosowania negatywne przesłanki skutkujące brakiem możliwości odliczenia podatku naliczonego, wymienione w art. 88 ustawy VAT.

Wskazać w tym miejscu należy, iż w myśl art. 2 pkt 31 ustawy VAT, fakturą jest dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej, zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Z kolei art. 106e ust. 1 ustawy VAT, implementujący do polskiego porządku prawnego przepis art. 226 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, przewiduje katalog elementów, które powinna uwzględniać faktura.

Zgodnie z przywołanym przepisem ustawy VAT, faktura powinna - co do zasady - zawierać m.in.:

1)datę wystawienia;

2)kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;

3)imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;

4)numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem art. 106e ust. 1 pkt 24 lit. a ustawy VAT;

5)numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem art. 106e ust. 1 pkt 24 lit. b ustawy VAT;

6)datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy VAT, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;

7)nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;

8)miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;

9)cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);

10)kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;

11)wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);

12)stawkę podatku albo stawkę podatku od wartości dodanej w przypadku korzystania z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9 ustawy VAT;

13)sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

14)kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;

15)kwotę należności ogółem.

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczność, iż na dzień sporządzania niniejszego wniosku nie obowiązuje jednolity wzór faktury, należy przyjąć, iż na gruncie VAT fakturą jest każdy dokument zawierający elementy wymienione w art. 106e ust. 1 ustawy VAT, przy czym dokument ten może przyjąć postać (i) papierową, (ii) elektroniczną lub (iii) w przypadku dobrowolnego użycia Krajowego Systemu e-Faktur - ustrukturyzowaną.

Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 3 lutego 2022 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.934.2021.1.IK): „Kluczowa z punktu widzenia ustawy o VAT nie jest nazwa dokumentu (faktura, faktura VAT, rachunek), ale jego treść. Dokument potwierdzający dokonanie dostawy/wykonanie usługi, jeżeli tylko zawiera wszystkie dane określone zwłaszcza w art. 106e ustawy o VAT, będzie uznawany za fakturę w rozumieniu art. 2 pkt 31 ustawy o VAT. W konsekwencji taki dokument, bez względu na jego nazwę, uprawnia nabywcę do odliczenia podatku naliczonego”.

Ponadto, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej: TSUE] w wyroku z dnia 29 września 2022 r. w sprawie C-235/21 Raiffeisen Leasing uznał, iż w pewnych okolicznościach (pod pewnymi warunkami) za fakturę na gruncie VAT można uznać również umowę. W wyroku tym wskazano, że: „W świetle wszystkich powyższych rozważań na przedłożone pytania trzeba odpowiedzieć, iż art. 203 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu, w przypadku gdy umowa ta zawiera wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy państwa członkowskiego mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały w danym wypadku spełnione, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego”.

W ww. wyroku TSUE podniósł również, że: „(...) aby dokument mógł zostać uznany za fakturę w rozumieniu art. 203 tej dyrektywy, po pierwsze, trzeba w nim wykazać VAT, a po drugie, musi on zawierać te z informacji, o których mowa w przepisach zatytułowanej „Dane umieszczane na fakturach” sekcji 4 w rozdziale 3 objętym tytułem XI wspomnianej dyrektywy, które są niezbędne do tego, by organ podatkowy mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały spełnione. Nie ma w tym względzie znaczenia badanie tego, czy - przy założeniu, że odnośny dokument jest umową - obiektywnie wynika z niej wola stron tej umowy, by była to faktura mogąca wzbudzić u kontrahenta przekonanie, że będzie on mógł na podstawie tej umowy odliczyć naliczony VAT”.

Z kolei w wyroku TSUE z dnia 15 września 2016 r. w sprawie C-516/14 wskazano, że: „(...) organy podatkowe nie mogą odmówić prawa do odliczenia podatku VAT tylko na tej podstawie, że faktura nie spełnia przesłanek wymaganych w art. 226 pkt 6 i 7 dyrektywy 2006/112, jeżeli dysponują one wszystkimi informacjami do zbadania, że spełnione są przesłanki materialne dotyczące tego prawa. W tym zakresie organy podatkowe nie mogą ograniczyć się do zbadania samej faktury. Powinny one wziąć pod uwagę także dodatkowe informacje dostarczone przez podatnika”.

Ad pytanie 1

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców, wynikającego z Umów sprzedaży (stanowiących faktury uprawniające Wnioskodawcę do odliczenia wynikającego z nich VAT naliczonego).

W omawianych okolicznościach, za spełniony należy uznać podstawowy warunek dla odliczenia VAT naliczonego przez Wnioskodawcę w postaci związku nabytych towarów (Nieruchomości) z czynnościami Spółki opodatkowanymi VAT. Przez czynności opodatkowane VAT (uprawniające do odliczenia VAT naliczonego) należy bowiem rozumieć czynności generujące podatek należny według jednej z przewidzianych w ustawie VAT stawek, a więc czynności inne niż (i) zwolnione z VAT oraz (ii) pozostające poza zakresem opodatkowania VAT. Jak z kolei wskazano w opisie stanu faktycznego, Spółka kontynuuje - przy wykorzystaniu Nieruchomości - inwestycję polegającą na modernizacji/budowie Budynków, zaś po jej ukończeniu prowadzić będzie działalność w zakresie sprzedaży lokali mieszkalnych/najmu lokali niemieszkalnych (handlowych/usługowych), z zastosowaniem właściwych stawek VAT. W konsekwencji, niewątpliwy jest związek Nieruchomości nabytych przez Spółkę od Kontrahentów z przyszłą działalnością gospodarczą Spółki opodatkowaną VAT.

Wnioskodawca wskazuje, iż w analizowanym przypadku bezsporny jest również fakt powstania obowiązku podatkowego po stronie Kontrahentów w odniesieniu do Nieruchomości zbytych na rzecz Spółki. W świetle art. 19a ust. 1 ustawy VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jak natomiast wskazano w opisie stanu faktycznego - Nieruchomości zostały wydane Spółce przez Sprzedawców w terminach wskazanych w Umowach sprzedaży, a tym samym, wówczas (tj. w kwietniu 2021 r.) na Spółkę przeszło prawo do rozporządzania towarami (Nieruchomościami) jak właściciel. W efekcie, w tym momencie po stronie Kontrahentów powstał obowiązek podatkowy w VAT z tytułu dostaw Nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje, iż - uwzględniając stanowisko zaprezentowane w przywołanych wyżej wyrokach TSUE - w analizowanych okolicznościach (tj. w obliczu braku wystawienia przez Kontrahentów na rzecz Spółki dokumentów oznaczonych/opisanych jako „faktury”, potwierdzających dostawy Nieruchomości) Umowy sprzedaży mogą/powinny zostać uznane za faktury w rozumieniu odnośnych przepisów o VAT, uprawniające Spółkę do odliczenia wynikającego z nich VAT naliczonego.

Powyższe wynika z okoliczności, iż - jak wskazano w opisie stanu faktycznego - Umowy sprzedaży zawierają elementy kluczowe dla faktur, przewidziane w art. 106e ust. 1 ustawy VAT, takie jak:

1)data zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości;

2)numer repertorium, które w sposób jednoznaczny identyfikuje dokument;

3)imiona i nazwiska/nazwy Sprzedawcy i Spółki oraz ich adresy;

4)data dokonania dostawy (wydania) Nieruchomości;

5)szczegółowy opis Nieruchomości będącej przedmiotem dostawy;

6)cena Nieruchomości netto;

7)właściwa stawka VAT oraz kwota podatku;

8)cena Nieruchomości brutto.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, na podstawie powyższych danych bezsporna jest możliwość ustalenia, że materialne przesłanki odliczenia przez Spółkę VAT naliczonego z tytułu zakupu Nieruchomości od Sprzedawców zostały spełnione. W rezultacie - w świetle orzecznictwa TSUE (w szczególności wyroku z dnia 29 września 2022 r. w sprawie C-235/21 Raiffeisen Leasing) - nie ma przeszkód dla uznania Umów sprzedaży za faktury dla potrzeb VAT.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, iż przeszkodą do odliczenia VAT nie będzie również wystąpienie przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy VAT, a w szczególności, że podatek ten został naliczony nieprawidłowo - na czynności niepodlegającej opodatkowaniu czy też z podatku zwolnionej, tj. okoliczność, o której mowa w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy VAT. Zgodnie bowiem z uwagami zawartymi w opisie stanu faktycznego, transakcje, których dotyczyły Umowy sprzedaży (i) podlegały przedmiotowo/podmiotowo VAT (zostały bowiem dokonane przez Sprzedawców działających w charakterze podatników VAT - o czym świadczy chociażby fakt posiadania przez Kontrahentów statusu „zarejestrowanego podatnika VAT czynnego”) oraz (ii) zostały potraktowane jako opodatkowane według właściwych stawek VAT.

W konsekwencji, w okolicznościach będących przedmiotem niniejszego wniosku (i) spełnione są wszystkie przesłanki pozytywne, uprawniające Spółkę do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z Umów sprzedaży, a jednocześnie (ii) nie występuje którakolwiek spośród negatywnych przesłanek odliczenia, wymienionych w art. 88 ustawy VAT.

Wnioskodawca zaznacza, iż przyjęcie podejścia odmiennego od zaprezentowanego powyżej (odmawiającego Spółce odliczenia VAT naliczonego na podstawie Umów sprzedaży – w szczególności z powodu przyjęcia, że Umowy sprzedaży nie mogą zostać uznane za faktury na gruncie VAT) naruszałoby podstawową zasadę konstrukcyjną VAT, jaką jest neutralność naliczonego podatku dla podmiotów będących podatnikami VAT. W orzecznictwie podkreśla się bowiem, że pozbawienie podatnika prawa do odliczenia naliczonego podatku z powodu naruszenia przez niego wymogów formalnych, bez wcześniejszego zbadania czy spełnione zostały warunki materialne prawa do odliczenia, w świetle orzecznictwa TSUE, narusza zasady neutralności i proporcjonalności (stanowisko wyrażone m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 5 maja 2021 r. sygn. I SA/Bd 44/21 oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 października 2021 r. sygn. I FSK 1656/21).

Z kolei w wyroku TSUE z dnia 21 listopada 2018 r. w sprawie C-664/16 Vadan wskazano, że: „Ścisłe zastosowanie formalnego wymogu przedstawienia faktur naruszałoby zasady neutralności i proporcjonalności, ponieważ skutkowałoby nieproporcjonalnym uniemożliwieniem podatnikowi korzystania z neutralności podatkowej dotyczącej jego transakcji. Niemniej ciężar udowodnienia spełnienia przesłanek skorzystania z prawa do odliczenia spoczywa na podatniku wnioskującym o odliczenie VAT (wyrok z dnia 15 września 2016 r., Barlis 06 - lnvestimentos Imobiliarios e Turisticos, C-16/14, EU:C:2016:690, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo). Podatnik jest więc zobowiązany do przedstawienia obiektywnych dowodów, że towary i usługi zostały mu rzeczywiście dostarczone i wyświadczone przez podatników, na potrzeby własnych transakcji opodatkowanych VAT, w odniesieniu do których faktycznie zapłacił on VAT”.

W przedmiotowych okolicznościach Umowy sprzedaży są, w ocenie Wnioskodawcy, dowodami, które potwierdzają fakt nabycia przez Spółkę Nieruchomości na potrzeby działalności gospodarczej opodatkowanej VAT oraz zapłaty przez Wnioskodawcę VAT na rzecz Kontrahentów (zaznaczyć należy, iż Spółka dochowała należytej staranności, zawiadamiając właściwego dla niej naczelnika urzędu skarbowego o zapłacie należności na rachunek spoza tzw. białej listy podatników VAT). Co więcej, jak już wskazano, z uwagi na okoliczność, iż Umowy sprzedaży zawierają kluczowe dla faktur elementy/informacje, mogą/powinny zostać potraktowane dla potrzeb VAT jako faktury stanowiące podstawę dla odliczenia przez Wnioskodawcę kwot podatku naliczonego wykazanych w ich treści.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców na podstawie Umów sprzedaży.

Ad. pytanie 2

Zdaniem Wnioskodawcy, prawo do odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców na podstawie Umów sprzedaży powstało po stronie Spółki w kwietniu 2021 r., tj. w okresie rozliczeniowym, w którym Kontrahenci wydali Nieruchomości Spółce w wykonaniu postanowień Umów sprzedaży (zawartych w kwietniu 2021 r.).

W myśl zasady wyrażonej w art. 86 ust. 10 ustawy VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Jak jednak wynika z art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy VAT, prawo to powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

W związku z powyższym, uwzględniając, że (i) w okolicznościach przedstawionych w opisie stanu faktycznego obowiązek podatkowy w VAT powstał po stronie Kontrahentów w momencie wydania Nieruchomości Spółce (tj. w kwietniu 2021 r.), (ii) Umowy sprzedaży można uznać za faktury w rozumieniu przepisów o VAT (zgodnie z uzasadnieniem stanowiska Spółki w zakresie pytania nr 1), prawo do odliczenia VAT naliczonego (wynikającego z Umów sprzedaży) powstało po stronie Spółki w kwietniu 2021 r., tj. w okresie rozliczeniowym, w którym Nieruchomości zostały jej wydane przez Sprzedawców (w wykonaniu Umów sprzedaży zawartych w kwietniu 2021 r.).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwana dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższego przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Co istotne, ustawodawca umożliwił podatnikom skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 32 ustawy:

Stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy:

W świetle przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.

Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów i usług lub też otrzymania zaliczki). Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.

Zasady dotyczące wystawiania faktur zostały określone w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług. Elementy, jakie powinna zawierać faktura, zostały wymienione w art. 106e ustawy.

Zgodnie z brzmieniem art. 106e ust. 1 ustawy:

Z kolei art. 106g ust. 1 ustawy stanowi, że:

Z opisu sprawy wynika, że nabyli Państwo w ramach/na podstawie Umów sprzedaży od Kontrahentów, tj. (i) dwóch osób fizycznych oraz (ii) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będących w momencie zawierania transakcji zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT, Nieruchomości.

Sprzedaż Nieruchomości została dokonana w ramach działalności gospodarczej Sprzedawców i jako taka została potraktowana (stosownie do postanowień zawartych w Umowach sprzedaży) jako opodatkowana według właściwych stawek VAT, tj. (i) 8% - w przypadku Nieruchomości stanowiących lokale mieszkalne oraz (ii) 23% - w przypadku Nieruchomości stanowiących działki zabudowane (sprzedaż tych Nieruchomości nie kwalifikowała się do objęcia zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a ustawy VAT lub innych przepisów).

Umowy sprzedaży zostały sporządzone w formie aktów notarialnych i zawierają m.in.:

1)datę zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości;

2)numer repertorium, które w sposób jednoznaczny identyfikuje akt notarialny;

3)imiona i nazwiska/nazwy Sprzedawców i Spółki oraz ich adresy;

4)datę dokonania dostawy (wydania) Nieruchomości;

5)szczegółowy opis Nieruchomości będącej przedmiotem dostawy;

6)cenę Nieruchomości netto;

7)właściwą stawkę VAT oraz kwotę podatku;

8)cenę Nieruchomości brutto.

W Umowach sprzedaży wskazano również, iż cena sprzedaży Nieruchomości zostanie uiszczona z konta depozytowego notarialnego z podziałem na (i) kwotę netto (która zostanie zadysponowana na rachunek bankowy wierzycieli hipotecznych Kontrahentów lub rachunek bankowy Sprzedawców) oraz (ii) kwotę należnego VAT (która zostanie zadysponowana na rachunek bankowy wskazany przez Sprzedawców).

Po zawarciu Umów sprzedaży doszło do przeniesienia na Państwa prawa do rozporządzania Nieruchomościami jak właściciel (Nieruchomości zostały wydane Państwu przez Sprzedawców w terminach wynikających z Umów sprzedaży, tj. w kwietniu 2021 r.).

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem Nieruchomości od Sprzedawców, wynikającego z Umów sprzedaży (stanowiących wg Państwa faktury uprawniające do odliczenia wynikającego z nich VAT naliczonego).

Umowa jest porozumieniem dwóch lub więcej stron ustalającym ich wzajemne prawa lub obowiązki. Wyraźne oznaczenie tego dokumentu jako umowa powoduje, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Zatem umowa nie stanowi faktury. Zawarcie umowy sprzedaży nie powoduje skutków w zakresie podatku VAT tj. nie stanowi podstawy do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT.

Ponadto we wskazanym przez Państwa wyroku z dnia 29 września 2022 r. w sprawie C‑235/21 Raiffeisen Leasing, TSUE wskazał, że:

W sprawie C-235/21 Raiffeisen Leasing przedmiotem wykładni Trybunału był art. 203 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r., s. 1, ze zm.), zwanej dalej „dyrektywą 2006/112/WE”. Przepis ten stanowi, że:

Jest to zatem przepis sankcyjny, który nakłada na każdą osobę, która wystawia fakturę – w tym tzw. pustą fakturę – obowiązek zapłaty podatku wykazanego na tej fakturze.

Orzeczenie TSUE nie dokonuje natomiast wykładni przepisów dyrektywy 2006/112/WE regulujących zasady wystawiania faktur.

Trzeba mieć na uwadze, że obowiązek zapłaty podatku wykazanego na tzw. pustej fakturze uzasadniony jest ryzykiem dla budżetu państwa związanym z potencjalną możliwością skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego, którego mógłby ewentualnie dokonać odbiorca takiej „pustej” faktury.

Zgodnie z art. 167 dyrektywy 2006/112/WE:

Trybunał wielokrotnie podkreślał, że art. 203 dyrektywy 2006/112/WE ma na celu eliminację ryzyka uszczuplenia dochodów podatkowych, jakie może powodować prawo do odliczenia przewidziane w art. 167 i następnych dyrektywy 2006/112/WE (wyrok w sprawie C-138/12 i powołane tam orzecznictwo).

Przepis art. 167 zapewnia bowiem wzajemne powiązanie pomiędzy prawem do odliczenia odbiorcy faktury oraz zobowiązaniem podatkowym wystawcy faktury, jak miałoby to zwykle miejsce w przypadku rzeczywistej dostawy po stronie dostawcy oraz odbiorcy świadczenia.

W rezultacie, wystawca faktury odpowiada niezależnie od winy za ryzyko (abstrakcyjnie), że odbiorca faktury może w sposób nieuprawniony korzystać z prawa do odliczenia na podstawie takiej (nieprawidłowej) faktury.

W świetle zatem celów art. 203 dyrektywy 2006/112/WE rozstrzygnięcie TSUE w sprawie C‑235/21 może mieć zastosowanie wyłącznie w stanach faktycznych podobnych do tego, który był przedmiotem postępowania prejudycjalnego i nie może być stosowane rozszerzająco. Należy zwrócić uwagę, że w przedmiotowej sprawie sporna transakcja została w rzeczywistości dokonana, jej stronami byli podatnicy VAT, zaś niewystawienie faktury wynikało ze sporu dotyczącego tego, czy transakcja ta podlegała opodatkowaniu czy też nie.

Nie można zatem z orzeczenia C-235/21 wywodzić, że umowa, która zawiera wszystkie wymagane przepisami prawa informacje automatycznie zastępuje fakturę. Powołanego wyroku TSUE nie można stosować w oderwaniu od stanu faktycznego, w którym zapadł.

Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o VAT podatnicy nadal zobowiązani są do wystawiania faktur dokumentujących dokonane transakcje. Przepisy ustawy o VAT ani dyrektywy 2006/112/WE nie zawierają szczególnych postanowień pozwalających na zastępowanie „tradycyjnych” faktur innymi dokumentami, w tym umowami, jeżeli zawierają one określone przepisami dane i informacje.

Analizując przedstawione przez Państwa okoliczności należy stwierdzić, że pomiędzy Sprzedawcami a Państwem nie istniał spór co do zasadności opodatkowania transakcji sprzedaży Nieruchomości wg właściwych stawek podatek VAT, tak jak miało to miejsce w sprawie C-235/21.

Zatem, w analizowanej sprawie Umowy sprzedaży, w ramach których nabyli Państwo Nieruchomości, nie stanowią faktur w rozumieniu przepisów ustawy.

Dlatego też nie przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z Umów sprzedaży, na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. z ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, gdyż Umowy te nie stanowią faktur.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania 1 jest nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięcie brak jest podstaw do udzielenia odpowiedzi na pytanie nr 2, gdyż oczekiwali Państwo na nie odpowiedzi wyłącznie w sytuacji uznania Państwa stanowiska w odniesieniu do pytania nr 1 za prawidłowe, tj. uznania przez tut. Organ, że przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z Umów sprzedaży, gdyż stanowią one faktury, na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. z ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.

Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji należy zauważyć, że interpretacje indywidualne zostały wydane w indywidualnych sprawach, w których indywidualnie oceniano stan faktyczny i stanowisko wnioskodawcy. Powołane interpretacje nie stanowią źródła prawa i tutejszy Organ nie jest nimi związany.

Ponadto odnosząc się do przywołanych przez Państwa w uzasadnieniu własnego stanowiska wyroków sądów należy zaznaczyć, że każdy z wyroków zapada na gruncie indywidualnego stanu faktycznego, i w zasadzie wyłącznie do niego się ogranicza. Z uwagi na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw, powołane przez Państwa orzeczenia sądowe, choć stanowią element Państwa argumentacji, to nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...), ul. (...), (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).